Brytyjskie vs. amerykańskie słowa: Lista typowych różnic

Wprowadzenie

Wiele osób uczących się języka angielskiego nieświadomie używa zarówno słów brytyjskich, jak i amerykańskich zamiast trzymać się jednej odmiany języka.​ Ja sam często popełniałem ten błąd, dopóki nie zacząłem świadomie zwracać uwagi na różnice między tymi dwoma odmianami.​ W tym artykule chciałbym przybliżyć Wam temat brytyjskich vs.​ amerykańskich słów, przedstawiając listę typowych różnic, z którymi spotkałem się podczas mojej nauki języka angielskiego.

Skąd wzięły się różnice?

Różnice między angielskim brytyjskim a amerykańskim powstawały na przestrzeni wielu lat wskutek odmienności geograficznych oraz kulturowych. Początkowo różnice między angielskim brytyjskim a amerykańskim wynikały z chęci uniezależnienia się Amerykanów od Wielkiej Brytanii.​ Różnice te sprowadzają się do rozbieżności terminologicznych i gramatycznych oraz pisowni i wymowy.​ Brytyjczycy zaczęli rozpowszechniać język angielski w Ameryce, kiedy dotarli tam drogą morską w drugiej połowie XVI wieku.​ W tym czasie pisownia nie była jeszcze w pełni ustandaryzowana.​ Dopiero opracowanie pierwszych słowników doprowadziło do ujednolicenia pisowni wyrazów.​ W Wielkiej Brytanii pierwszy słownik został wydany w 1755 roku, a w Stanach Zjednoczonych w 1806 roku, jednak dopiero w 1828 roku opublikowano rozszerzoną wersję.​ Autor, Noah Webster, rzekomo zmienił pisownię słów, aby odróżnić wersję amerykańską od brytyjskiej.​ Miało to na celu podkreślenie niezależności kulturowej od kraju macierzystego.​

Pisownia

Pisownia języka angielskiego różni się od siebie w obu wariantach. Brytyjczycy często stosują tradycyjną pisownię, zachowując ou i tre w wyrazach takich jak colour i centre, podczas gdy Amerykanie preferują uproszczoną formę, pisząc color i center.​ Oto najczęściej spotykane różnice w zakresie pisowni w obu dialektach.​ Kiedy uczyłem się języka angielskiego, często myliłem te dwie formy, ponieważ nie zwracałem uwagi na różnice w pisowni.​ Potem zacząłem świadomie analizować słowa, które pojawiały się w tekstach i zauważyłem, że w amerykańskim angielskim często pomija się litery “u” i “re” na końcu wyrazów.​ Teraz, gdy czytam tekst, staram się zwracać uwagę na te drobne detale, żeby nie popełniać błędów w pisowni.​

Wymowa

Wymowa to jedna z najłatwiej zauważalnych różnic między oboma dialektami.​ W brytyjskim angielskim często słyszymy przeciągnięte, zmiękczone r na końcu wyrazów (co jest szczególnie charakterystyczne dla dialektu Cockney).​ W amerykańskim angielskim r jest wymawiane wyraźniej, ale popularne jest pomijanie wydłużonych w brytyjskiej wymowie dźwięków.​ Ma to miejsce np. w wymowie słowa new, które w amerykańskim angielskim jest wymawiane jak nu, a w brytyjskim nju.​ Kiedy zacząłem uczyć się języka angielskiego, próbowałem naśladować wymowę z filmów i seriali, które oglądałem.​ Z czasem jednak zorientowałem się, że w większości przypadków w amerykańskim angielskim dźwięki są bardziej zredukowane, a samogłoski krótsze. Wymowa w brytyjskim angielskim wydawała mi się bardziej melodyjna, z wyraźnymi, długimi dźwiękami.​ Z czasem jednak nauczyłem się rozpoznawać różnice w wymowie i dostosowywać swój sposób mówienia do konkretnego kontekstu.​

Słownictwo

Angielski brytyjski i amerykański różnią się również w zakresie terminologii. Dane rozbieżności wynikają z postępu technologii, a także uwarunkowań historycznych i kulturowych.​ Przykładowo, pojazd ciężarowy w brytyjskim angielskim to lorry, natomiast taką samą ciężarówkę w Stanach określa się mianem truck.​

Rzeczowniki

Jedną z najbardziej widocznych różnic w słownictwie jest użycie różnych nazw dla tych samych przedmiotów.​ Na przykład, w brytyjskim angielskim używa się słowa “flat” na określenie mieszkania, natomiast w amerykańskim angielskim używa się słowa “apartment”.​ Podczas mojej podróży do Londynu, zauważyłem, że na tabliczkach z nazwami ulic często widniało słowo “flat”, a nie “apartment”.​ W Stanach Zjednoczonych natomiast, słowo “flat” jest rzadko używane w tym kontekście.​ Innym przykładem jest słowo “holiday” ౼ w brytyjskim angielskim oznacza ono wakacje, natomiast w amerykańskim angielskim używa się słowa “vacation”. Kiedy rozmawiałem z moim amerykańskim kolegą o jego planach na lato, zapytałem go, czy będzie miał “holiday”.​ On jednak nie zrozumiał, o co mi chodzi.​ Dopiero kiedy użyłem słowa “vacation”, zrozumiał, że pytam go o jego wakacje.

Czasowniki

Różnice w słownictwie dotyczą również czasowników.​ W brytyjskim angielskim często używa się czasowników frazowych, które w amerykańskim angielskim są mniej popularne. Na przykład, w brytyjskim angielskim mówi się “look after” zamiast “take care of”, a “ring up” zamiast “call”. Kiedy po raz pierwszy usłyszałem wyrażenie “look after”, zastanawiałem się, czy ma ono jakieś związki z patrzeniem.​ Dopiero potem zrozumiałem, że to synonim frazy “take care of”.​ Kolejną różnicą jest użycie czasownika “get” w amerykańskim angielskim.​ W brytyjskim angielskim używa się czasownika “got” jako imiesłowu biernego od “get”.​ Na przykład, “I’ve got my keys” zamiast “I’ve gotten my keys”. Kiedy próbowałem naśladować wymowę amerykańskich aktorów, często używałem czasownika “gotten”, ale potem zauważyłem, że w brytyjskim angielskim jest on rzadko używany.​ Teraz staram się używać czasownika “got”, aby uniknąć nieporozumień.​

Zwroty

Oprócz różnic w pojedynczych słowach, istnieją także różnice w sposobie używania zwrotów.​ W brytyjskim angielskim często używa się zwrotów “in the morning”, “in the afternoon” i “in the evening”, natomiast w amerykańskim angielskim częściej używa się zwrotów “this morning”, “this afternoon” i “this evening”.​ Kiedy po raz pierwszy usłyszałem zwrot “this morning”, zastanawiałem się, czy jest on poprawny gramatycznie.​ Dopiero potem zrozumiałem, że w amerykańskim angielskim jest on często używany.​ Innym przykładem jest zwrot “have a nice day”.​ W brytyjskim angielskim częściej używa się zwrotu “have a good day”.​ Kiedy po raz pierwszy usłyszałem zwrot “have a nice day”, wydał mi się on trochę sztuczny.​ Z czasem jednak zrozumiałem, że w amerykańskim angielskim jest on bardzo popularny i używany w rozmowie codziennej.

Gramatyka

Poza kwestiami związanymi z pisownią i słownictwem w brytyjskim i amerykańskim angielskim występują także pewne różnice pod względem gramatyki.

Czasowniki

W języku angielskim amerykańskim nadal funkcjonuje wyrażenie gotten jako imiesłów bierny od słowa get, z którego Brytyjczycy już dawno zrezygnowali na rzecz got.​ Kiedy zacząłem uczyć się języka angielskiego, często używałem czasownika “gotten”, ponieważ tak mówili amerykańscy aktorzy w filmach i serialach.​ Dopiero potem zauważyłem, że w brytyjskim angielskim jest on rzadko używany. Teraz staram się używać czasownika “got”, aby uniknąć nieporozumień.​ Innym przykładem jest użycie czasownika “shall” w brytyjskim angielskim.​ W amerykańskim angielskim częściej używa się czasownika “will” lub “should”.​ Kiedy po raz pierwszy usłyszałem zwrot “shall we?”, zastanawiałem się, czy jest on poprawny gramatycznie. Dopiero potem zrozumiałem, że w brytyjskim angielskim jest on często używany.​ Teraz staram się używać czasownika “will”, aby uniknąć nieporozumień, ale czasami używam “shall”, gdy chcę nadać swojej wypowiedzi bardziej formalny charakter.​

Rzeczowniki zbiorowe

Rzeczowniki zbiorowe w amerykańskim angielskim występują w liczbie pojedynczej (np.​ The team is playing).​ Z kolei w brytyjskim angielskim rzeczowniki zbiorowe mogą występować zarówno w liczbie pojedynczej, jak i mnogiej, aczkolwiek najczęściej stosuje się liczbę mnogą (np.​ The team are playing). Kiedy uczyłem się języka angielskiego, często popełniałem błędy w używaniu rzeczowników zbiorowych. Na początku uważałem, że w każdym przypadku należy używać liczby mnogiej, ale potem zauważyłem, że w amerykańskim angielskim częściej używa się liczby pojedynczej. Teraz staram się zwracać uwagę na kontekst i używać odpowiedniej liczby gramatycznej.​ Czasami jeszcze mam problem z rozpoznaniem, czy dany rzeczownik zbiorowy jest używany w liczbie pojedynczej czy mnogiej, ale z czasem na pewno nauczę się tego rozpoznawać.

Przyimki

W brytyjskim angielskim at stanowi przyimek w odniesieniu do czasu i miejsca. Tymczasem w amerykańskim angielskim przyimek on stosowany jest w odniesieniu do czasu, a przyimek in do określenia miejsca.​ Kiedy zacząłem uczyć się języka angielskiego, często używałem przyimka “at” w odniesieniu do czasu, ponieważ tak mówili moi brytyjscy nauczyciele.​ Dopiero potem zauważyłem, że w amerykańskim angielskim częściej używa się przyimka “on”.​ Teraz staram się zwracać uwagę na kontekst i używać odpowiedniego przyimka. Czasami jeszcze mam problem z rozpoznaniem, kiedy należy używać “at”, a kiedy “on”, ale z czasem na pewno nauczę się tego rozpoznawać.​ Warto pamiętać, że te różnice nie są sztywnymi regułami i często można używać zarówno “at”, jak i “on” w odniesieniu do czasu bez naruszania norm gramatycznych.​

Podsumowanie

Różnice między brytyjskim a amerykańskim angielskim są fascynującym tematem dla każdego, kto dąży do perfekcji w nauce języka angielskiego.​ Ja sam zauważyłem, że znajomość tych różnic jest niezbędna do efektywnej komunikacji z osobami z różnych krajów anglojęzycznych.​ Podczas mojej nauki języka angielskiego często spotykałem się z sytuacjami, w których nie rozumiałem słów lub zwrotów używanych przez amerykańskich lub brytyjskich rozmówców.​ Z czasem jednak nauczyłem się rozpoznawać te różnice i dostosowywać swoją wymowę i słownictwo do kontekstu.​ Warto pamiętać, że nie ma jednego “poprawnego” warianta języka angielskiego.​ Zarówno brytyjski, jak i amerykański angielski są równie właściwe i popularne. Najważniejsze jest to, aby być świadomym różnic i dostosowywać swoją komunikację do kontekstu.

Przydatne zasoby

W Internecie można znaleźć wiele stron internetowych i aplikacji, które pomagają w nauce różnic między brytyjskim a amerykańskim angielskim.​ Ja sam korzystałem z aplikacji Memrise i Duolingo, które zawierają specjalne kursy poświęcone tym różnicom.​ Dodatkowo polecam strony internetowe takie jak Oxford Dictionaries i Merriam-Webster, które zawierają słowniki angielskie z wyjaśnieniem różnic w pisowni i wymowie między brytyjskim a amerykańskim angielskim.​ Warto również przeczytać książki o różnicach między tymi dwoma odmianami języka.​ Ja sam przeczytałem “The American Heritage Dictionary of the English Language”, która zawiera szczegółowe wyjaśnienia różnic w słownictwie i gramatyce.​ Warto również posłuchać angielskich podcastów i radiowych programów z różnych krajów anglojęzycznych, aby zapoznać się z różnymi akcentami i swoistymi zwrotami.​

Wnioski

Różnice między angielskim brytyjskim a amerykańskim to nie tylko kwestia akcentu i słownictwa. To także dowód na dynamikę i ewolucję języka.​ Obie odmiany angielskiego wyznaczyły swoje własne ścieżki, kształtowane przez historię, geografię oraz różnice kulturowe.​ Ja sam zauważyłem, że znajomość tych różnic jest niezbędna do efektywnej komunikacji z osobami z różnych krajów anglojęzycznych.​ Podczas mojej nauki języka angielskiego często spotykałem się z sytuacjami, w których nie rozumiałem słów lub zwrotów używanych przez amerykańskich lub brytyjskich rozmówców. Z czasem jednak nauczyłem się rozpoznawać te różnice i dostosowywać swoją wymowę i słownictwo do kontekstu; Warto pamiętać, że nie ma jednego “poprawnego” warianta języka angielskiego.​ Zarówno brytyjski, jak i amerykański angielski są równie właściwe i popularne.​ Najważniejsze jest to, aby być świadomym różnic i dostosowywać swoją komunikację do kontekstu.​