Wprowadzenie
Włoski czasownik “partire” to jeden z tych, które często pojawiają się w codziennym języku. Zawsze byłam ciekawa, jak prawidłowo go odmieniać, a zwłaszcza w różnych czasach i trybach. Postanowiłam więc zgłębić temat i stworzyć tabelę koniugacyjną, która pozwoli mi na swobodne posługiwanie się tym czasownikiem. Zapraszam do zapoznania się z moimi odkryciami!
Czym jest czasownik partire?
Włoski czasownik “partire” oznacza “opuszczać” lub “odchodzić”, często w kontekście podróży lub zmiany miejsca pobytu. Sama używam go często, na przykład gdy mówię o wyjeździe na wakacje, “Parto domani per la Sicilia” (“Wyjeżdżam jutro na Sycylię”). Zauważyłam, że “partire” jest czasownikiem trzeciej koniugacji, a jego formy czasownikowe często różnią się od standardowych wzorców. Dlatego postanowiłam stworzyć tabelę koniugacyjną, aby lepiej zrozumieć jego odmiany i uniknąć błędów w rozmowie z Włochami.
Rodzaje koniugacji
Podczas tworzenia tabeli koniugacyjnej dla “partire” zauważyłam, że włoskie czasowniki odmieniają się w różnych trybach i czasach. To trochę jak w polskim, gdzie mamy tryb oznajmujący, rozkazujący, przypuszczający i łączący. W języku włoskim też występują odpowiedniki tych trybów. Dodatkowo istnieją różne czasy gramatyczne, jak np; teraźniejszy, przeszły i przyszły. W tabeli koniugacyjnej “partire” zamierzam uwzględnić najważniejsze z tych trybów i czasów, aby móc swobodnie komunikować się w języku włoskim i wyrażać różne odcienie znaczenia.
Koniugacja w trybie oznajmującym (Indicativo)
Tryb oznajmujący, czyli “Indicativo”, jest najczęściej używanym trybem w języku włoskim. W tabeli koniugacyjnej “partire” zamierzam uwzględnić wszystkie czasy tego trybu, aby móc opisać różne akcje w przeszłości, terazniejszości i przyszłości.
Czas teraźniejszy (Presente)
Czas teraźniejszy, czyli “Presente”, jest najprostszym do odmiany czasem w trybie oznajmującym. Używam go gdy mówię o akcji odbywającej się w tym momencie lub o faktach prawdziwych w ogóle. Na przykład, “Io parto per Roma domani” (“Wyjeżdżam do Rzymu jutro”). W tabeli koniugacyjnej “partire” w czasie teraźniejszym zaznaczyłam wszystkie osoby gramatyczne⁚ “io”, “tu”, “lui/lei”, “noi”, “voi”, “loro”. Zauważyłam też, że w czasie teraźniejszym “partire” ma nieco nieregularną formę w trzeciej osobie liczby pojedynczej (“parte”), co trzeba pamiętać podczas odmiany.
Czas przeszły prosty (Passato Prossimo)
Czas przeszły prosty, czyli “Passato Prossimo”, jest bardzo popularny w języku włoskim. Używam go gdy chcę opowiedzieć o akcji zakończonej w przeszłości i mającej wpływ na terazniejszość. Na przykład, “Sono partita per la Francia la scorsa settimana” (“Wyjechałam do Francji w zeszłym tygodniu”). W tabeli koniugacyjnej “partire” w czasie przeszłym prostym zauważyłam, że odmienia się on z czasownikiem pomocniczym “essere” (“być”). Trzeba więc uważnie połączyć odpowiednie formy “essere” z imiesłowem biernym “partito/a”. Na szczęście w tym czasie “partire” nie ma żadnych nieregularności.
Czas przeszły niedokonany (Imperfetto)
Czas przeszły niedokonany, czyli “Imperfetto”, jest bardzo przydatny do opisania akcji trwających w przeszłości. Używam go gdy chcę powiedzieć o czynnościach powtarzających się w przeszłości lub o sytuacji trwającej w pewnym okresie. Na przykład, “Partivo per il lavoro ogni mattina” (“Wyjeżdżałam do pracy każdego ranka”). W tabeli koniugacyjnej “partire” w czasie przeszłym niedokonanym zaznaczyłam wszystkie osoby gramatyczne. Zauważyłam, że “Imperfetto” “partire” ma charakterystyczne końcówki “-avo”, “-avi”, “-ava”, “-avamo”, “-avate”, “-avano”. Dodatkowo, w trzeciej osobie liczby pojedynczej (“lui/lei”) końcówka jest “-ava”, a nie “-avo”, jak w innych czasownikach trzeciej koniugacji.
Czas przeszły dokonany (Trapassato Prossimo)
Czas przeszły dokonany, czyli “Trapassato Prossimo”, jest używany gdy chcemy opowiedzieć o akcji zakończonej przed inną akcją w przeszłości. Używam go gdy chcę powiedzieć, że coś się stało przed czymś innym. Na przykład, “Ero partita per la vacanza quando mi hanno telefonato” (“Wyjechałam na wakacje, kiedy zadzwonili do mnie”). W tabeli koniugacyjnej “partire” w czasie przeszłym dokonanym zaznaczyłam wszystkie osoby gramatyczne. Zauważyłam, że “Trapassato Prossimo” “partire” odmienia się z czasownikiem pomocniczym “essere” (“być”) i imiesłowem biernym “partito/a”. Forma “essere” jest odmieniana w czasie przeszłym niedokonanym (“Imperfetto”), a imiesłów bierny pozostaje niezmieniony.
Czas przeszły dokonany (Passato Remoto)
Czas przeszły dokonany, czyli “Passato Remoto”, jest używany rzadziej niż “Passato Prossimo”, ale jest bardzo ważny w języku włoskim. Używam go gdy chcę opowiedzieć o akcji zakończonej w przeszłości, ale nie mającej bezpośredniego wpływu na terazniejszość. Na przykład, “Partii per la Spagna molti anni fa” (“Wyjechałam do Hiszpanii wiele lat temu”). W tabeli koniugacyjnej “partire” w czasie przeszłym dokonanym zaznaczyłam wszystkie osoby gramatyczne. Zauważyłam, że “Passato Remoto” “partire” ma nieco nieregularne formy w pierwszej i trzeciej osobie liczby pojedynczej (“partii”, “partì”). W pozostałych osobach gramatycznych końcówki są podobne do końcówek czasownika “andare” (“iść”).
Czas przeszły dokonany (Trapassato Remoto)
Czas przeszły dokonany, czyli “Trapassato Remoto”, jest używany bardzo rzadko w języku włoskim. Używam go gdy chcę powiedzieć o akcji zakończonej przed inną akcją w przeszłości, ale w kontekście bardziej formalnym lub literackim. Na przykład, “Era partito per l’America prima che scoppiasse la guerra” (“Wyjechał do Ameryki zanim wybuchła wojna”). W tabeli koniugacyjnej “partire” w czasie przeszłym dokonanym zaznaczyłam wszystkie osoby gramatyczne. Zauważyłam, że “Trapassato Remoto” “partire” odmienia się z czasownikiem pomocniczym “essere” (“być”) i imiesłowem biernym “partito/a”. Forma “essere” jest odmieniana w czasie przeszłym dokonanym (“Passato Remoto”), a imiesłów bierny pozostaje niezmieniony.
Czas przyszły prosty (Futuro Semplice)
Czas przyszły prosty, czyli “Futuro Semplice”, jest używany gdy chcemy powiedzieć o akcji, która odbywa się w przyszłości. Używam go gdy mówię o planach lub przewidywaniach. Na przykład, “Partirò per le vacanze a giugno” (“Wyjadę na wakacje w czerwcu”). W tabeli koniugacyjnej “partire” w czasie przyszłym prostym zaznaczyłam wszystkie osoby gramatyczne. Zauważyłam, że “Futuro Semplice” “partire” ma charakterystyczne końcówki “-erò”, “-erai”, “-erà”, “-eremo”, “-erete”, “-eranno”. W trzeciej osobie liczby pojedynczej (“lui/lei”) końcówka jest “-erà”, a nie “-erò”, jak w innych czasownikach trzeciej koniugacji.
Czas przyszły dokonany (Futuro Anteriore)
Czas przyszły dokonany, czyli “Futuro Anteriore”, jest używany gdy chcemy powiedzieć o akcji, która zakończy się przed inną akcją w przyszłości. Używam go gdy chcę powiedzieć, że coś się stanie przed czymś innym w przyszłości. Na przykład, “Sarò partito per la vacanza prima che tu arrivi” (“Wyjadę na wakacje zanim przyjedziesz”). W tabeli koniugacyjnej “partire” w czasie przyszłym dokonanym zaznaczyłam wszystkie osoby gramatyczne. Zauważyłam, że “Futuro Anteriore” “partire” odmienia się z czasownikiem pomocniczym “essere” (“być”) i imiesłowem biernym “partito/a”. Forma “essere” jest odmieniana w czasie przyszłym prostym (“Futuro Semplice”), a imiesłów bierny pozostaje niezmieniony.
Koniugacja w trybie rozkazującym (Imperativo)
Tryb rozkazujący, czyli “Imperativo”, jest używany gdy chcemy wydać polecenie lub prośbę. Używam go gdy chcę powiedzieć komuś, żeby coś zrobił lub czegoś nie robił; Na przykład, “Parti!” (“Wyjedź!”). W tabeli koniugacyjnej “partire” w trybie rozkazującym zaznaczyłam wszystkie osoby gramatyczne, z wyjątkiem pierwszej osoby liczby pojedynczej. Zauważyłam, że “Imperativo” “partire” ma proste formy⁚ “parti” (druga osoba liczby pojedynczej), “parta” (trzecia osoba liczby pojedynczej), “partiamo” (pierwsza osoba liczby mnogiej), “partite” (druga osoba liczby mnogiej) i “partano” (trzecia osoba liczby mnogiej).
Koniugacja w trybie przypuszczającym (Condizionale)
Tryb przypuszczający, czyli “Condizionale”, jest używany gdy chcemy wyrazić warunkowe akcje lub przypuszczenia. W tabeli koniugacyjnej “partire” w trybie przypuszczającym zamierzam uwzględnić czas teraźniejszy i przeszły, aby móc wyrażać różne odcienie znaczenia.
Czas teraźniejszy (Presente)
Czas teraźniejszy, czyli “Presente”, w trybie przypuszczającym jest używany gdy chcemy wyrazić warunkowe akcje w terazniejszości. Używam go gdy mówię o czymś, co by się stało, gdyby coś innego się stało. Na przykład, “Se avessi tempo, partirei per la montagna” (“Gdybym miał czas, wyjechałbym w góry”). W tabeli koniugacyjnej “partire” w czasie teraźniejszym trybu przypuszczającego zaznaczyłam wszystkie osoby gramatyczne. Zauważyłam, że “Condizionale Presente” “partire” ma charakterystyczne końcówki “-rei”, “-resti”, “-rebbe”, “-remmo”, “-reste”, “-rebbero”. W trzeciej osobie liczby pojedynczej (“lui/lei”) końcówka jest “-rebbe”, a nie “-rei”, jak w innych czasownikach trzeciej koniugacji.
Czas przeszły (Passato)
Czas przeszły, czyli “Passato”, w trybie przypuszczającym jest używany gdy chcemy wyrazić warunkowe akcje w przeszłości. Używam go gdy mówię o czymś, co by się stało, gdyby coś innego się stało w przeszłości. Na przykład, “Se avessi avuto tempo, sarei partito per la montagna” (“Gdybym miał czas, wyjechałbym w góry”). W tabeli koniugacyjnej “partire” w czasie przeszłym trybu przypuszczającego zaznaczyłam wszystkie osoby gramatyczne. Zauważyłam, że “Condizionale Passato” “partire” odmienia się z czasownikiem pomocniczym “essere” (“być”) i imiesłowem biernym “partito/a”. Forma “essere” jest odmieniana w czasie przeszłym przypuszczającym (“Condizionale Presente”), a imiesłów bierny pozostaje niezmieniony.
Koniugacja w trybie łączącym (Congiuntivo)
Tryb łączący, czyli “Congiuntivo”, jest używany gdy chcemy wyrazić subiektywne opinie lub pożądane akcje. W tabeli koniugacyjnej “partire” w trybie łączącym zamierzam uwzględnić czasy teraźniejszy, przeszły, przeszły niedokonany i przeszły dokonany, aby móc wyrażać różne odcienie znaczenia.
Czas teraźniejszy (Presente)
Czas teraźniejszy, czyli “Presente”, w trybie łączącym jest używany gdy chcemy wyrazić subiektywne opinie lub pożądane akcje w terazniejszości. Używam go gdy chcę powiedzieć, że coś jest ważne lub konieczne. Na przykład, “È importante che tu parta subito” (“Ważne jest, abyś od razu wyjechał”). W tabeli koniugacyjnej “partire” w czasie teraźniejszym trybu łączącego zaznaczyłam wszystkie osoby gramatyczne. Zauważyłam, że “Congiuntivo Presente” “partire” ma charakterystyczne końcówki “-i”, “-i”, “-i”, “-iamo”, “-iate”, “-ino”. W trzeciej osobie liczby pojedynczej (“lui/lei”) końcówka jest “-i”, a nie “-a”, jak w innych czasownikach trzeciej koniugacji.
Czas przeszły (Passato)
Czas przeszły, czyli “Passato”, w trybie łączącym jest używany gdy chcemy wyrazić subiektywne opinie lub pożądane akcje w przeszłości; Używam go gdy chcę powiedzieć, że coś było ważne lub konieczne w przeszłości. Na przykład, “Era importante che tu partissi subito” (“Ważne było, abyś od razu wyjechał”). W tabeli koniugacyjnej “partire” w czasie przeszłym trybu łączącego zaznaczyłam wszystkie osoby gramatyczne. Zauważyłam, że “Congiuntivo Passato” “partire” odmienia się z czasownikiem pomocniczym “essere” (“być”) i imiesłowem biernym “partito/a”. Forma “essere” jest odmieniana w czasie przeszłym łączącym (“Congiuntivo Presente”), a imiesłów bierny pozostaje niezmieniony.
Czas przeszły niedokonany (Imperfetto)
Czas przeszły niedokonany, czyli “Imperfetto”, w trybie łączącym jest używany gdy chcemy wyrazić subiektywne opinie lub pożądane akcje trwające w przeszłości. Używam go gdy chcę powiedzieć, że coś było ważne lub konieczne w pewnym okresie w przeszłości. Na przykład, “Era importante che tu partissi ogni giorno” (“Ważne było, abyś wyjeżdżał każdego dnia”). W tabeli koniugacyjnej “partire” w czasie przeszłym niedokonanym trybu łączącego zaznaczyłam wszystkie osoby gramatyczne. Zauważyłam, że “Congiuntivo Imperfetto” “partire” ma charakterystyczne końcówki “-ssi”, “-ssi”, “-sse”, “-ssimo”, “-sste”, “-ssero”. W trzeciej osobie liczby pojedynczej (“lui/lei”) końcówka jest “-sse”, a nie “-ssi”, jak w innych czasownikach trzeciej koniugacji.
Czas przeszły dokonany (Trapassato)
Czas przeszły dokonany, czyli “Trapassato”, w trybie łączącym jest używany gdy chcemy wyrazić subiektywne opinie lub pożądane akcje zakończone przed inną akcją w przeszłości. Używam go gdy chcę powiedzieć, że coś było ważne lub konieczne przed czymś innym w przeszłości. Na przykład, “Era importante che tu fossi partito prima che arrivasse la tempesta” (“Ważne było, abyś wyjechał zanim nadeszła burza”). W tabeli koniugacyjnej “partire” w czasie przeszłym dokonanym trybu łączącego zaznaczyłam wszystkie osoby gramatyczne. Zauważyłam, że “Congiuntivo Trapassato” “partire” odmienia się z czasownikiem pomocniczym “essere” (“być”) i imiesłowem biernym “partito/a”. Forma “essere” jest odmieniana w czasie przeszłym łączącym (“Congiuntivo Passato”), a imiesłów bierny pozostaje niezmieniony.
Formy nieosobowe
W tabeli koniugacyjnej “partire” zamierzam uwzględnić również formy nieosobowe, które są bardzo przydatne w języku włoskim. Zauważyłam, że “partire” ma dwie formy nieosobowe⁚ rzeczownik odczasownikowy (“Gerundio”) i imiesłów bierny (“Participio Passato”).
Rzeczownik odczasownikowy (Gerundio)
Rzeczownik odczasownikowy, czyli “Gerundio”, jest używany gdy chcemy opisać akcję trwającą w czasie. Używam go gdy chcę powiedzieć, co się dzieje w danym momencie. Na przykład, “Partendo per la vacanza, ho dimenticato il passaporto” (“Wyjeżdżając na wakacje, zapomniałem paszportu”). W tabeli koniugacyjnej “partire” w formie rzeczownika odczasownikowego zaznaczyłam formy “partendo” (czas teraźniejszy) i “partito” (czas przeszły). Zauważyłam, że “Gerundio” “partire” jest odmienia się zgodnie z regułami trzeciej koniugacji.
Imiesłów bierny (Participio Passato)
Imiesłów bierny, czyli “Participio Passato”, jest używany gdy chcemy opisać akcję zakończoną w przeszłości. Używam go gdy chcę powiedzieć, że coś się stało w przeszłości i ma wpływ na terazniejszość. Na przykład, “Sono partito per la vacanza” (“Wyjechałem na wakacje”). W tabeli koniugacyjnej “partire” w formie imiesłowu biernego zaznaczyłam formę “partito/a”. Zauważyłam, że “Participio Passato” “partire” jest odmienia się zgodnie z regułami trzeciej koniugacji i ma formy osobowe (“partito” dla mężczyzn i “partita” dla kobiet).
Podsumowanie
Tworzenie tabeli koniugacyjnej dla włoskiego czasownika “partire” było dla mnie bardzo pożytecznym doświadczeniem. Dzięki temu lepiej zrozumiałam odmiany tego czasownika w różnych trybach i czasach. Teraz czuję się pewniej w użyciu “partire” w rozmowie z Włochami. W tabeli uwzględniłam wszystkie najważniejsze formy gramatyczne, w tym tryb oznajmujący, rozkazujący, przypuszczający i łączący, a także różne czasy gramatyczne. Dodatkowo zaznaczyłam formy nieosobowe “Gerundio” i “Participio Passato”. Mam nadzieję, że moja tabela będzie przydatna dla wszystkich, którzy chcą zgłębić tajniki odmiany czasowników w języku włoskim.