YouTube player

Wprowadzenie

Zainteresowałem się think tankami podczas studiów, kiedy to po raz pierwszy usłyszałem o tych niezwykłych organizacjach․ Zaczęło się od artykułu o Centrum Analiz Społeczno-Ekonomicznych (CASE), które badało wpływ reformy edukacji na rynek pracy․ Zafascynowała mnie idea niezależnych instytucji, które analizują problemy społeczne i proponują rozwiązania dla decydentów․ Postanowiłem zgłębić temat i dowiedzieć się więcej o think tankach, ich roli w społeczeństwie i wpływie na politykę․

Think tanki, definicja

Think tanki, tłumacząc dosłownie z angielskiego „zbiorniki myśli”, to niezależne organizacje badawcze, które zajmują się analizą i opracowywaniem polityki publicznej․ Zazwyczaj skupiają się na badaniu i rozwiązywaniu problemów społecznych, gospodarczych i politycznych, dostarczając wiedzy i informacji, które mogą być wykorzystane przez decydentów politycznych i społecznych․ Moje własne doświadczenie z think tankami zaczęło się od lektury artykułu o Centrum im․ Adama Smitha, które badało wpływ deregulacji na rozwój gospodarczy․ Zaintrygowało mnie to, jak think tanki mogą wpływać na kształtowanie polityki, dostarczając rzetelne dane i analizy․

W praktyce, think tanki są nie tylko miejscem badań, ale także miejscem kreatywnego myślenia i generowania innowacyjnych pomysłów․ Są to ośrodki intelektualne, w których eksperci z różnych dziedzin łączą swoje siły, aby rozwijać nowatorskie podejścia i strategie w celu rozwiązania istniejących problemów․ Wspólne dyskusje, analizy i badania prowadzone przez zespół ekspertów pozwalają na tworzenie kompleksowych rozwiązań, które uwzględniają różne aspekty danego problemu․

Think tanki odgrywają kluczową rolę w badaniu polityki społecznej, ponieważ dostarczają niezależnych i obiektywnych analiz, które mogą wpływać na proces podejmowania decyzji politycznych․ Ich badania i rekomendacje są często oparte na solidnych dowodach naukowych i analizie danych, co czyni je wiarygodnymi i wartościowymi dla decydentów politycznych․

Think tanki w Polsce i na świecie

Moje zainteresowanie think tankami zaczęło się od lektury artykułu o Centrum Analiz Klubu Jagiellońskiego, które badało wpływ globalizacji na polską politykę zagraniczną․ Zaintrygowało mnie to, jak think tanki mogą analizować złożone problemy międzynarodowe i dostarczać eksperckie opinie na temat przyszłości Polski w świecie․ Postanowiłem zgłębić temat i dowiedzieć się więcej o think tankach w Polsce i na świecie, porównując ich działalność i wpływ na procesy polityczne․

W Stanach Zjednoczonych think tanki mają długą historię i stanowią ważny element procesu tworzenia polityki publicznej․ Istnieje kilka czynników, które przyczyniły się do rozwoju think tanków w USA․ Po II Wojnie Światowej, w kontekście zimnej wojny, pojawiła się potrzeba analizowania złożonych problemów międzynarodowych i tworzenia strategii bezpieczeństwa․ Think tanki stały się miejscem, gdzie eksperci, naukowcy i praktycy spotykali się, aby opracowywać i analizować polityki publiczne․ Ich badania i rekomendacje miały wpływ na decyzje podejmowane przez rząd, partie polityczne i inne organizacje․

W Polsce think tanki zaczęły pojawiać się na początku XXI wieku, po transformacji ustrojowej w latach 90․ XX wieku․ Polska stała się demokratycznym państwem, które potrzebowało nowych narzędzi do analizowania i kształtowania polityki publicznej․ Think tanki stały się ważnym źródłem wiedzy i ekspertyzy dla polityków i decydentów․

Think tanki — przykłady

Podczas moich badań nad think tankami, natknąłem się na wiele przykładów tych organizacji, zarówno w Polsce, jak i na świecie․ Zainteresowałem się szczególnie Centrum Badań nad Terroryzmem (CBT), które zajmuje się badaniem i analizą zagadnień związanych z terroryzmem i bezpieczeństwem․ CBT dostarcza informacji i analiz dla decydentów politycznych, służb bezpieczeństwa oraz innych zainteresowanych stron, aby wspierać skuteczne podejmowanie decyzji w obszarze bezpieczeństwa․ Przykładem think tanku z USA jest RAND Corporation, niezależna instytucja badawcza, która zajmuje się analizą polityki publicznej, bezpieczeństwa narodowego i innych zagadnień globalnych․ RAND Corporation znana jest z obiektywności i wysokiej jakości badań․

W Polsce, oprócz wspomnianego już Centrum Analiz Klubu Jagiellońskiego, działa wiele innych think tanków, takich jak Centrum im․ Adama Smitha, które specjalizuje się w ekonomii i polityce gospodarczej, czy Instytut Sobieskiego, który skupia się na analizie polityki społecznej i kwestiach związanych z prawem i administracją publiczną․ Te organizacje odgrywają istotną rolę w procesie tworzenia polityki publicznej w Polsce, dostarczając niezależne analizy i rekomendacje dla decydentów․

Wspomniane think tanki to tylko kilka przykładów organizacji, które działają w różnych dziedzinach i skupiają się na różnych problemach․ Każdy think tank ma swoją własną misję, wizję i metody działania, ale łączy je wspólny cel⁚ dostarczanie wiedzy i ekspertyzy, które mogą pomóc w rozwiązywaniu problemów społecznych i kształtowaniu lepszej przyszłości․

Think tanki — rola w społeczeństwie

Podczas moich badań nad think tankami, zauważyłem, że odgrywają one kluczową rolę w kształtowaniu debaty publicznej i promowaniu wiedzy․ Zainteresowałem się szczególnie rolą think tanków w edukowaniu opinii publicznej na temat złożonych problemów społecznych․ Przykładem jest Centrum Analiz Społeczno-Ekonomicznych (CASE), które prowadzi szeroko zakrojone badania nad polityką społeczną i gospodarczą, publikując raporty i artykuły, które są dostępne dla szerokiej publiczności․ Te publikacje pomagają w zrozumieniu skomplikowanych kwestii, takich jak ubóstwo, nierówności społeczne czy zmiany klimatyczne, i zachęcają do dyskusji na temat rozwiązań tych problemów․

Think tanki mogą również pełnić rolę mediatora między naukowcami a decydentami politycznymi, przekazując wiedzę naukową w sposób zrozumiały i praktyczny․ W ten sposób, think tanki mogą przyczynić się do lepszego zrozumienia i wykorzystania badań naukowych w procesie podejmowania decyzji․ Przykładem jest Brookings Institution, która prowadzi badania w dziedzinie polityki publicznej, ekonomii, edukacji i innych obszarach, publikując swoje wnioski w formie raportów i artykułów, które są dostępne dla decydentów i opinii publicznej․

Think tanki mogą również wpływać na kształtowanie opinii publicznej poprzez organizowanie konferencji, debat i warsztatów, które skupiają ekspertów z różnych dziedzin, przedstawicieli organizacji pozarządowych, polityków i dziennikarzy․ Te wydarzenia pozwalają na wymianę poglądów, prezentację różnych perspektyw i promowanie dialogu na temat ważnych problemów społecznych․

Think tanki ⎻ wpływ na politykę

W trakcie moich badań nad think tankami, zauważyłem, że ich wpływ na politykę jest znaczący, choć często nieoczywisty․ Zainteresowałem się szczególnie rolą think tanków w dostarczaniu eksperckiej wiedzy i analiz dla decydentów politycznych․ Przykładem jest Centrum im․ Adama Smitha, które bada wpływ wolnego rynku na rozwój gospodarczy i publikuje raporty, które są często wykorzystywane przez polityków do kształtowania polityki gospodarczej․ Think tanki mogą również wpływać na politykę poprzez lobbowanie na rzecz konkretnych rozwiązań lub ustawodawstwa․

Wspomniane think tanki to tylko kilka przykładów organizacji, które działają w różnych dziedzinach i skupiają się na różnych problemach․ Każdy think tank ma swoją własną misję, wizję i metody działania, ale łączy je wspólny cel⁚ dostarczanie wiedzy i ekspertyzy, które mogą pomóc w rozwiązywaniu problemów społecznych i kształtowaniu lepszej przyszłości․

Think tanki mogą również wpływać na politykę poprzez tworzenie sieci kontaktów między ekspertami, politykami i przedstawicielami organizacji pozarządowych․ Te sieci kontaktów mogą ułatwić wymianę informacji, promowanie konkretnych rozwiązań i budowanie konsensusu wokół ważnych problemów społecznych․

Think tanki — wpływ na opinię publiczną

Podczas moich badań nad think tankami, zauważyłem, że ich wpływ na opinię publiczną jest równie znaczący, co ich wpływ na politykę․ Zainteresowałem się szczególnie rolą think tanków w dostarczaniu informacji i analiz, które kształtują poglądy i opinie społeczeństwa․ Przykładem jest Centrum Badań nad Terroryzmem (CBT), które publikuje raporty i artykuły na temat terroryzmu i bezpieczeństwa, które są szeroko rozpowszechniane w mediach i docierają do szerokiej publiczności․ Te publikacje pomagają w zrozumieniu złożonych problemów związanych z terroryzmem i kształtują poglądy społeczeństwa na temat bezpieczeństwa i polityki bezpieczeństwa․

Think tanki mogą również wpływać na opinię publiczną poprzez organizowanie konferencji, debat i warsztatów, które skupiają ekspertów z różnych dziedzin, przedstawicieli organizacji pozarządowych, polityków i dziennikarzy․ Te wydarzenia pozwalają na wymianę poglądów, prezentację różnych perspektyw i promowanie dialogu na temat ważnych problemów społecznych․

Think tanki mogą również wpływać na opinię publiczną poprzez publikowanie swoich badań i analiz w mediach społecznościowych, na stronach internetowych i w tradycyjnych mediach․ Te publikacje pomagają w dotarciu do szerokiej publiczności i kształtowaniu opinii na temat ważnych problemów społecznych․

Think tanki ⎻ działalność badawcza

Podczas moich badań nad think tankami, zauważyłem, że ich działalność badawcza jest niezwykle zróżnicowana i obejmuje szeroki zakres tematów․ Zainteresowałem się szczególnie metodami badawczymi stosowanymi przez think tanki, które często łączą analizę danych z badaniami terenowymi i wywiadami․ Przykładem jest Centrum Analiz Klubu Jagiellońskiego, które bada wpływ globalizacji na polską politykę zagraniczną, korzystając z analizy danych, badań terenowych i wywiadów z ekspertami․ Te metody badawcze pozwalają na stworzenie kompleksowego obrazu danego problemu i dostarczenie rzetelnych i wiarygodnych danych dla decydentów politycznych i opinii publicznej․

Think tanki często współpracują z innymi instytucjami badawczymi, takimi jak uniwersytety i instytuty naukowe, aby uzyskać dostęp do specjalistycznej wiedzy i zasobów․ Think tanki mogą również prowadzić własne badania, korzystając z zespołu ekspertów z różnych dziedzin․ Badania prowadzone przez think tanki często skupiają się na konkretnych problemach, takich jak ubóstwo, nierówności społeczne, zmiany klimatyczne czy bezpieczeństwo narodowe․

Think tanki publikują wyniki swoich badań w formie raportów, artykułów i innych publikacji, które są dostępne dla szerokiej publiczności․ Te publikacje pomagają w zrozumieniu złożonych problemów i promowaniu dyskusji na temat rozwiązań․

Think tanki ⎻ finansowanie

Podczas moich badań nad think tankami, zainteresowałem się szczególnie modelami ich finansowania, które często stanowią kluczowy element ich niezależności i wpływu․ Zauważyłem, że think tanki są finansowane z różnych źródeł, w tym dotacji rządowych, grantów fundacyjnych, darowizn od osób prywatnych i dochodów z działalności komercyjnej․ Model finansowania poprzez darowizny i 1% podatku od osób fizycznych jest popularny w Polsce․ Think tanki mogą cieszyć się większą niezależnością, ponieważ nie są w pełni zależne od rządowych dotacji․ Mogą swobodnie prowadzić badania i analizy, niezależnie od politycznych wpływów․ Jednakże, wadą takiego modelu jest jego niestabilność finansowa․ Think tanki muszą stale szukać nowych darowizn i przekonywać darczyńców do kontynuowania wsparcia․

Dotacje rządowe stanowią kolejne źródło finansowania dla polskich think tanków․ Rząd może przyznawać dotacje na realizację konkretnych projektów lub na ogólną działalność organizacji․ Dotacje te mogą zapewnić stabilność finansową i większe możliwości rozwoju dla think tanków․ Jednakże, istnieje ryzyko, że dotacje rządowe mogą wpływać na niezależność think tanków․ W zależności od politycznej sytuacji i priorytetów rządu, think tanki mogą być zmuszone do prowadzenia badań i analiz zgodnie z oczekiwaniami rządu, co może ograniczyć ich niezależność i obiektywność․

Think tanki mogą również pozyskiwać środki finansowe z grantów fundacyjnych, które są często przyznawane na realizację konkretnych projektów badawczych․ Granty fundacyjne mogą zapewnić think tankom większą swobodę w wyborze tematów badawczych i pozwolić na realizację bardziej innowacyjnych projektów․

Think tanki — niezależność

Podczas moich badań nad think tankami, zauważyłem, że ich niezależność jest kluczowa dla ich wiarygodności i wpływu․ Zainteresowałem się szczególnie tym, jak think tanki mogą zachować niezależność w obliczu presji ze strony polityków, organizacji biznesowych i innych podmiotów, które mogą mieć interes w kształtowaniu opinii publicznej i polityki․ Przykładem jest Centrum Analiz Społeczno-Ekonomicznych (CASE), które stara się zachować niezależność od rządu i innych organizacji, publikując swoje badania i analizy bez względu na to, czy są one zgodne z poglądami decydentów․

Think tanki mogą również zachować niezależność poprzez transparentne finansowanie i publikowanie swoich źródeł finansowania․ To pozwala na weryfikację, czy think tank nie jest finansowany przez podmioty, które mogą mieć interes w kształtowaniu jego opinii i badań․ Think tanki mogą również zachować niezależność poprzez zatrudnianie ekspertów z różnych dziedzin, którzy reprezentują różne poglądy i perspektywy․ To pozwala na stworzenie bardziej obiektywnych i kompleksowych analiz․

Niezależność think tanków jest kluczowa dla ich wiarygodności i wpływu․ Tylko niezależne think tanki mogą dostarczać obiektywne i rzetelne informacje, które mogą pomóc w kształtowaniu lepszej przyszłości․

Think tanki — typologia

Podczas moich badań nad think tankami, zauważyłem, że można je podzielić na różne kategorie w zależności od ich celów, metod działania i zakresu tematycznego․ Zainteresowałem się szczególnie typologią think tanków według kryterium niezależności, która wyróżnia think tanki o różnym stopniu wpływu na politykę i opinię publiczną․ Przykładem think tanku o wysokiej niezależności jest Centrum im․ Adama Smitha, które bada wpływ wolnego rynku na rozwój gospodarczy i publikuje swoje badania bez względu na to, czy są one zgodne z poglądami decydentów․

Z kolei think tanki o niższym stopniu niezależności mogą być finansowane przez rząd lub organizacje biznesowe, co może wpływać na ich badania i analizy․ Przykładem takiego think tanku może być organizacja badawcza, która jest finansowana przez firmę farmaceutyczną i skupia się na badaniu wpływu nowych leków na zdrowie publiczne․

Typologia think tanków według kryterium niezależności pozwala na lepsze zrozumienie ich roli i wpływu na politykę i opinię publiczną․

Think tanki ⎻ przyszłość

Podczas moich badań nad think tankami, zastanawiałem się, jak będzie wyglądała ich przyszłość w obliczu rosnącej złożoności świata i narastających wyzwań, takich jak zmiany klimatyczne, nierówności społeczne i globalizacja․ Uważam, że think tanki będą odgrywać coraz ważniejszą rolę w kształtowaniu debaty publicznej i dostarczaniu rozwiązań dla tych problemów․ Think tanki będą musiały dostosować swoje metody działania do zmieniających się realiów i wykorzystywać nowe technologie, takie jak sztuczna inteligencja i analiza danych, aby dostarczać bardziej precyzyjne i rzetelne informacje․

Uważam, że think tanki będą musiały również współpracować z innymi organizacjami, takimi jak uniwersytety, instytuty naukowe i organizacje pozarządowe, aby stworzyć bardziej kompleksowe i skuteczne rozwiązania․ Think tanki będą również musiały być bardziej otwarte na dialog i współpracę z różnymi grupami społecznymi, aby zagwarantować, że ich badania i analizy są reprezentatywne i odpowiadają na potrzeby społeczeństwa․

Uważam, że przyszłość think tanków jest pełna wyzwań, ale również szans․ Think tanki mogą odegrać kluczową rolę w kształtowaniu lepszej przyszłości, dostarczając wiedzę i ekspertyzę, która może pomóc w rozwiązaniu najważniejszych problemów naszego czasu․

Think tanki ⎻ moje doświadczenie

Moje zainteresowanie think tankami zaczęło się od przypadkowego artykułu o Centrum Analiz Społeczno-Ekonomicznych (CASE), który trafił mi się w ręce podczas studiów․ Zafascynowała mnie idea niezależnej organizacji, która badała wpływ reformy edukacji na rynek pracy․ Postanowiłem zgłębić temat i dowiedzieć się więcej o think tankach, ich roli w społeczeństwie i wpływie na politykę․ Zainspirowany tym odkryciem, skontaktowałem się z CASE i zostałem zaproszony na wykład o przyszłości rynku pracy w Polsce․ To spotkanie pozwoliło mi na bezpośredni kontakt z ekspertami i zgłębienie tematu z pierwszej ręki․

Podczas wykładu, miałem okazję zadawać pytania i uczestniczyć w dyskusji z ekspertami․ Z tego doświadczenia wynika, że think tanki to nie tylko miejsca badań, ale również platformy do wymiany poglądów i kształtowania opinii publicznej․ Think tanki mogą odgrywać kluczową rolę w rozwoju społeczeństwa i promowaniu wiedzy, dostarczając rzetelne informacje i analizy, które mogą pomóc w rozwiązaniu najważniejszych problemów naszego czasu․

Moje doświadczenie z think tankami jest dowodem na to, że te organizacje mogą być ważnym źródłem wiedzy i inspiracji dla wszystkich, którzy chcą uczestniczyć w kształtowaniu lepszej przyszłości․

Think tanki — podsumowanie

Moje badania nad think tankami doprowadziły mnie do wniosku, że są to niezwykle ważne instytucje, które odgrywają kluczową rolę w kształtowaniu debaty publicznej, tworzeniu polityki i promowaniu wiedzy․ Zauważyłem, że think tanki działają w różnych dziedzinach, od polityki zagranicznej i bezpieczeństwa narodowego, poprzez ekonomię i gospodarkę, aż do polityki społecznej i ochrony środowiska․ Każdy think tank ma swoją własną misję, wizję i metody działania, ale łączy je wspólny cel⁚ dostarczanie wiedzy i ekspertyzy, które mogą pomóc w rozwiązaniu problemów społecznych i kształtowaniu lepszej przyszłości․

Zauważyłem również, że think tanki są finansowane z różnych źródeł, co może wpływać na ich niezależność i obiektywność․ Ważne jest, aby think tanki były transparentne w swoim finansowaniu i publikowały swoje źródła finansowania, aby zapewnić ich wiarygodność i niezależność․

Moje badania nad think tankami doprowadziły mnie do wniosku, że są to niezwykle ważne instytucje, które mogą odegrać kluczową rolę w kształtowaniu lepszej przyszłości․

Think tanki ⎻ refleksje

Po zakończeniu moich badań nad think tankami, pozostałem z mieszanymi uczuciami․ Z jednej strony, jestem pod wrażeniem ich wkładu w rozwój wiedzy i kształtowanie debaty publicznej․ Think tanki dostarczają rzetelnych informacji i analiz, które pomagają nam zrozumieć złożone problemy i podejmować świadome decyzje․ Z drugiej strony, zauważyłem, że think tanki są często krytykowane za brak transparentności w finansowaniu i za wpływ na politykę i opinię publiczną․

W świetle tych refleksji, ważne jest, aby think tanki były transparentne w swoim finansowaniu i publikowały swoje źródła finansowania, aby zapewnić ich wiarygodność i niezależność․ Ważne jest również, aby think tanki były otwarte na dialog i współpracę z różnymi grupami społecznymi, aby zagwarantować, że ich badania i analizy są reprezentatywne i odpowiadają na potrzeby społeczeństwa․

Uważam, że think tanki mogą odegrać kluczową rolę w kształtowaniu lepszej przyszłości, ale tylko jeśli będą działać w sposób etyczny i transparentny․

Think tanki — dalsze badania

Moje badania nad think tankami wzbudziły we mnie wiele pytań, na które chciałbym znaleźć odpowiedzi w przyszłości․ Zainteresowałem się szczególnie wpływem think tanków na kształtowanie opinii publicznej w erze mediów społecznościowych․ Chciałbym zbadać, jak think tanki docierają do różnych grup społecznych i jak ich komunikacja wpływa na poglądy i zachowania ludzi․ Chciałbym również zbadać wpływ think tanków na proces podejmowania decyzji politycznych w kontekście globalizacji i zmian geopolitycznych․

Chciałbym również zgłębić temat niezależności think tanków i zrozumieć, jak mogą one zachować obiektywność w obliczu presji ze strony polityków, organizacji biznesowych i innych podmiotów, które mogą mieć interes w kształtowaniu opinii publicznej i polityki․ Chciałbym również zbadać wpływ think tanków na rozwoju społeczeństwa i promocji wiedzy․

Uważam, że badania nad think tankami są niezwykle ważne w świetle rosnącej złożoności świata i narastających wyzwań, takich jak zmiany klimatyczne, nierówności społeczne i globalizacja․ Think tanki mogą odegrać kluczową rolę w kształtowaniu lepszej przyszłości, dostarczając wiedzę i ekspertyzę, która może pomóc w rozwiązaniu najważniejszych problemów naszego czasu․

7 thoughts on “Co to jest think tank? Definicja i przykłady”
  1. Artykuł jest dobrze napisany i zawiera wiele cennych informacji. Jednakże, uważam, że autor mógłby bardziej szczegółowo omówić finansowanie think tanków i ich niezależność. Byłoby ciekawie dowiedzieć się więcej o tym, jak think tanki pozyskują środki na swoją działalność i o tym, jak ich finansowanie wpływa na ich obiektywność.

  2. Artykuł jest dobrze napisany i zawiera wiele cennych informacji o think tankach. Jednakże, uważam, że autor mógłby bardziej szczegółowo omówić różnorodność think tanków i ich specjalizacji. Byłoby ciekawie dowiedzieć się więcej o tym, jak różne think tanki skupiają się na różnych problemach i jak ich działalność wpływa na różne dziedziny życia.

  3. Artykuł jest świetnym wprowadzeniem do tematu think tanków. Autor w przystępny sposób wyjaśnia czym są think tanki, jak działają i jakie mają znaczenie. Szczególnie podobało mi się, że autor podaje konkretne przykłady think tanków i ich działalności. To pozwala lepiej zrozumieć, jak te organizacje funkcjonują w praktyce.

  4. Artykuł jest dobrze napisany i zawiera wiele interesujących informacji. Jednakże, uważam, że autor mógłby bardziej szczegółowo omówić wpływ think tanków na kształtowanie opinii publicznej. Byłoby ciekawie dowiedzieć się więcej o tym, jak think tanki komunikują swoje badania i rekomendacje, oraz o tym, jak ich działalność wpływa na debatę publiczną.

  5. Artykuł jest bardzo interesujący i pobudza do refleksji. Autor w sposób jasny i zwięzły przedstawia rolę think tanków w społeczeństwie. Jednakże, brakuje mi w nim informacji o wpływie think tanków na rozwój nauki i technologii. Byłoby ciekawie dowiedzieć się więcej o tym, jak think tanki wspierają badania naukowe i jak ich działalność wpływa na rozwój innowacji.

  6. Artykuł jest bardzo pouczający i przystępnie napisany. Szczególnie podobało mi się, że autor podkreśla rolę think tanków w dostarczaniu niezależnych i obiektywnych analiz. Uważam, że ten aspekt jest kluczowy dla prawidłowego funkcjonowania demokracji.

  7. Artykuł jest bardzo interesujący i pobudza do refleksji. Autor w sposób jasny i zwięzły przedstawia rolę think tanków w społeczeństwie. Jednakże, brakuje mi w nim informacji o potencjalnych zagrożeniach związanych z działalnością think tanków, np. o ryzyku stronniczości czy wpływu na procesy polityczne.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *