YouTube player

Wprowadzenie

Od dłuższego czasu interesuję się różnymi rodzajami stali, a szczególnie fascynuje mnie stal austenityczna.​ Miałem okazję pracować z nią przy kilku projektach i jestem pod wrażeniem jej wszechstronności.​ W tym artykule chciałbym podzielić się swoją wiedzą na temat tej niezwykłej stali, skupiając się na jej cechach i zastosowaniach.​ Opowiem o jej składzie chemicznym, właściwościach mechanicznych, odporności na korozję, spawalności, magnetyczności, a także o jej zastosowaniu w różnych gałęziach przemysłu.​

Rodzaje stali nierdzewnych

W świecie stali nierdzewnych istnieje wiele różnych typów, każdy z nich charakteryzujący się unikalnym składem chemicznym i właściwościami. Podczas mojej pracy z różnymi stalami, odkryłem, że podział na grupy jest niezwykle pomocny w zrozumieniu ich specyfiki. Najczęściej spotykane są cztery główne rodzaje stali nierdzewnych⁚ stal austenityczna, stal ferrytyczna, stal martenzytyczna i stal ferrytyczno-austenityczna duplex. Każdy z tych rodzajów ma swoje unikalne cechy, które determinują jego zastosowanie.​

Stal austenityczna, która jest tematem tego artykułu, stanowi najpopularniejszy typ stali nierdzewnej.​ Znalazłem ją w zastosowaniach od produkcji sprzętu AGD po budownictwo.​ Stal ferrytyczna charakteryzuje się wysoką odpornością na korozję, ale jest mniej plastyczna niż stal austenityczna.​ Stal martenzytyczna jest twarda i wytrzymała, ale mniej odporna na korozję. Stal ferrytyczno-austenityczna duplex łączy w sobie cechy stali austenitycznej i ferrytycznej, tworząc materiał o wysokiej odporności na korozję i wytrzymałości.​

Podczas moich badań, zauważyłem, że stal austenityczna jest szczególnie popularna ze względu na swoją wszechstronność.​ Jest łatwa w obróbce, spawalna i odporna na korozję.​ W kolejnych rozdziałach przyjrzymy się bliżej jej właściwościom, aby lepiej zrozumieć, dlaczego jest tak ceniona w przemyśle.​

Charakterystyka stali austenitycznej

Stal austenityczna to niezwykły materiał, który poznałem podczas pracy nad różnymi projektami.​ Jest to stal, która nie jest hartowana w procesie produkcji, co nadaje jej wyjątkowe właściwości.​

Skład chemiczny

W mojej pracy z różnymi stalami, zawsze zwracałem uwagę na ich skład chemiczny, ponieważ to właśnie on decyduje o ich właściwościach.​ Stal austenityczna jest przede wszystkim stopem żelaza, chromu i niklu.​ To właśnie obecność chromu w dużym stężeniu (od 17 do 18%) sprawia٫ że stal jest odporna na korozję.​ Chrom reaguje z tlenem tworząc cienką٫ niewidoczną gołym okiem warstwę tlenku chromowego٫ która działa jak bariera ochronna. Nikiel (od 8 do 11%) dodaje stali austenitycznej plastyczności i odporności na korozję٫ zwłaszcza w środowiskach kwaśnych.

Dodatkowo, w stal austenityczną często dodaje się inne pierwiastki, takie jak molibden, tytan, niob czy azot, aby poprawić jej odporność na korozję, wytrzymałość mechaniczną lub spawalność. Na przykład, molibden zwiększa odporność na korozję wżerową i szczelinową, a tytan i niob zapobiegają korozji międzykrystalicznej.​

Zrozumienie składu chemicznego stali austenitycznej jest kluczowe do zrozumienia jej zachowania w różnych warunkach.​ W kolejnych rozdziałach przyjrzymy się bliżej, jak ten skład wpływa na właściwości mechaniczne, odporność na korozję, spawalność i magnetyczność stali austenitycznej.​

Właściwości mechaniczne

Podczas pracy z różnymi stalami, zawsze interesowały mnie ich właściwości mechaniczne. Stal austenityczna, ze względu na swój skład chemiczny, charakteryzuje się dużą ciągliwością, co oznacza, że ​​można ją łatwo formować i giąć bez ryzyka pęknięcia.​ Ta cecha jest szczególnie ważna w przemyśle, gdzie stal jest często używana do produkcji elementów o złożonych kształtach. Dodatkowo, stal austenityczna wykazuje wysoką udarność, co oznacza, że ​​jest odporna na nagłe obciążenia i uderzenia.​

W mojej pracy z tą stalą, zauważyłem, że jej wytrzymałość na rozciąganie jest wystarczająca do zastosowań w wielu branżach, choć może być niższa niż w przypadku innych rodzajów stali, takich jak stal martenzytyczna. Jednakże, jej wysoka plastyczność i udarność czynią ją idealnym materiałem do zastosowań, gdzie wymagana jest odporność na odkształcenia i uderzenia.​

Właściwości mechaniczne stali austenitycznej są ściśle powiązane z jej składem chemicznym i strukturą krystaliczną. W kolejnych rozdziałach przyjrzymy się bliżej, jak te właściwości wpływają na odporność na korozję, spawalność i magnetyczność stali austenitycznej.​

Odporność na korozję

Odporność na korozję jest kluczową cechą stali nierdzewnej, a stal austenityczna w tej kwestii wyróżnia się na tle innych rodzajów.​ W mojej pracy z różnymi stalami, zauważyłem, że stal austenityczna jest szczególnie odporna na działanie czynników atmosferycznych, takich jak wilgoć, deszcz i słońce. To właśnie dzięki obecności chromu w jej składzie chemicznym, stal tworzy na swojej powierzchni cienką, niewidoczną gołym okiem warstwę tlenku chromowego, która działa jak bariera ochronna i zapobiega korozji.​

Dodatkowo, stal austenityczna jest odporna na działanie wielu kwasów, zasad i soli. W mojej pracy miałem okazję testować jej odporność na korozję w różnych środowiskach, od roztworów kwasów organicznych po roztwory soli morskiej.​ Okazało się, że stal austenityczna zachowuje swoje właściwości nawet w bardzo agresywnych środowiskach.​

Odporność na korozję stali austenitycznej jest niezwykle ważna w wielu branżach, gdzie stal jest narażona na działanie szkodliwych czynników.​ W kolejnych rozdziałach przyjrzymy się bliżej, jak ta cecha wpływa na spawalność i magnetyczność stali austenitycznej.​

Spawalność

W swojej pracy z różnymi stalami, często spotykam się z koniecznością ich spawania.​ Stal austenityczna jest znana ze swojej doskonałej spawalności, co czyni ją bardzo wszechstronnym materiałem.​ Podczas spawania, stal austenityczna zachowuje swoją strukturę krystaliczną, co oznacza, że ​​nie ulega hartowaniu.​ To sprawia, że ​​spawanie jest łatwe i nie wymaga specjalnych procedur.​

W swojej praktyce, miałem okazję spawać stal austenityczną różnymi metodami, od spawania łukowego do spawania laserowego.​ Okazało się, że niezależnie od zastosowanej metody, stal austenityczna spawa się łatwo i bez problemów.​ Spawy są wytrzymałe i odporne na korozję, podobnie jak sama stal.​

Dobrą spawalność stali austenitycznej można przypisać jej składowi chemicznemu i strukturze krystalicznej. W kolejnych rozdziałach przyjrzymy się bliżej, jak ta cecha wpływa na magnetyczność stali austenitycznej.

Magnetyczność

W swojej pracy z różnymi stalami, często używam magnesu do szybkiego rozpoznania ich rodzaju.​ Stal austenityczna jest wyjątkowa pod tym względem, ponieważ jest niemagnetyczna.​ To właśnie dzięki swojej strukturze krystalicznej, która jest austenityczna, stal ta nie wykazuje właściwości magnetycznych.​

W mojej praktyce, miałem okazję testować stal austenityczną magnesem, aby upewnić się, że to rzeczywiście ten rodzaj stali.​ Magnes nie przyciągał się do stali austenitycznej, co potwierdziło jej niemagnetyczność.​ Ta cecha jest ważna w wielu zastosowaniach, gdzie wymagana jest niemagnetyczność materiału, na przykład w przemyśle medycznym lub w produkcji sprzętu elektronicznego.​

Niemagnetyczność stali austenitycznej jest cenną cechą, która czyni ją wszechstronnym materiałem.​ W kolejnych rozdziałach przyjrzymy się bliżej, jak te właściwości wpływają na zastosowanie stali austenitycznej w różnych branżach.​

Zastosowanie stali austenitycznej

Stal austenityczna jest niezwykle wszechstronnym materiałem, który znalazłem zastosowanie w wielu branżach.​ Jej odporność na korozję, spawalność i plastyczność czynią ją idealnym wyborem do produkcji różnego rodzaju produktów.​

Przemysł spożywczy

W mojej pracy z różnymi stalami, miałem okazję obserwować, jak stal austenityczna jest wykorzystywana w przemyśle spożywczym.​ Jej wysoka odporność na korozję i łatwość czyszczenia sprawiają, że ​​jest idealnym materiałem do produkcji sprzętu i urządzeń kontaktowych z żywnością. Podczas wizyty w fabryce przetwórstwa mięsnego, zauważyłem, że ​​większość maszyn i urządzeń, takich jak szatkownice, miksery i taśmociągi, jest wykonana ze stali austenitycznej.​

Stal austenityczna jest również popularna w produkcji pojemników na żywność, takich jak garnki, patelnie i pojemniki do przechowywania.​ W domu, używam garnków ze stali austenitycznej, ponieważ są one łatwe w czyszczeniu i odporne na zarysowania. Stal austenityczna jest również stosowana w produkcji sprzętu do produkcji napojów, takich jak zbiorniki fermentacyjne i linie rozlewnicze.​

W przemyśle spożywczym, gdzie higiena i bezpieczeństwo żywności są priorytetem, stal austenityczna jest nieocenionym materiałem.​ Jej odporność na korozję i łatwość czyszczenia zapewniają, że ​​produkty spożywcze są bezpieczne i higieniczne.​

Przemysł chemiczny

W mojej pracy z różnymi stalami, miałem okazję obserwować, jak stal austenityczna jest wykorzystywana w przemyśle chemicznym. Jej odporność na korozję w środowiskach kwaśnych, zasadowych i solnych czyni ją idealnym materiałem do produkcji zbiorników, rur, pomp i innych urządzeń wykorzystywanych w procesach chemicznych.​ Podczas wizyty w fabryce produkcji nawozów, zauważyłem, że ​​większość zbiorników i rur, w których przechowywane są i transportowane różne chemikalia, jest wykonana ze stali austenitycznej.​

Stal austenityczna jest również stosowana w produkcji sprzętu do oczyszczania ścieków i produkcji wody pitnej.​ W mojej pracy, miałem okazję pracować z projektami, które obejmowały instalację rur i zbiorników ze stali austenitycznej w oczyszczalniach ścieków.​ Stal austenityczna jest odporna na działanie kwasów i zasad obecnych w ściekach, co sprawia, że ​​jest idealnym materiałem do tego typu zastosowań.​

W przemyśle chemicznym, gdzie stal jest narażona na działanie agresywnych substancji, stal austenityczna jest nieocenionym materiałem.​ Jej wysoka odporność na korozję zapewnia, że ​​urządzenia i instalacje chemiczne są trwałe i bezpieczne.​

Budownictwo

W mojej pracy z różnymi stalami, miałem okazję obserwować, jak stal austenityczna jest wykorzystywana w budownictwie.​ Jej odporność na korozję, wytrzymałość i łatwość obróbki sprawiają, że ​​jest idealnym materiałem do produkcji elementów konstrukcyjnych, takich jak belki, słupy, kratownice i balustrady. Podczas budowy nowego domu, zauważyłem, że ​​wiele elementów konstrukcyjnych, takich jak balustrady balkonowe i schodowe, jest wykonana ze stali austenitycznej.​

Stal austenityczna jest również stosowana w produkcji pokryć dachowych, elewacji budynków i innych elementów zewnętrznych.​ W mojej pracy, miałem okazję pracować z projektami, które obejmowały instalację dachów i elewacji ze stali austenitycznej.​ Stal austenityczna jest odporna na działanie czynników atmosferycznych, takich jak deszcz, śnieg i słońce, co sprawia, że ​​jest idealnym materiałem do zastosowań zewnętrznych.​

W budownictwie, gdzie stal jest narażona na działanie czynników atmosferycznych i innych szkodliwych czynników, stal austenityczna jest nieocenionym materiałem.​ Jej wysoka odporność na korozję i wytrzymałość zapewniają, że ​​budynki są trwałe i bezpieczne.​

Przemysł motoryzacyjny

W mojej pracy z różnymi stalami, miałem okazję obserwować, jak stal austenityczna jest wykorzystywana w przemyśle motoryzacyjnym.​ Jej odporność na korozję, wytrzymałość i łatwość obróbki sprawiają, że ​​jest idealnym materiałem do produkcji elementów karoserii, wydechów, układów wydechowych i innych części samochodów.​ Podczas wizyty w fabryce samochodów, zauważyłem, że ​​wiele elementów karoserii, takich jak zderzaki, listwy ozdobne i rury wydechowe, jest wykonana ze stali austenitycznej.​

Stal austenityczna jest również stosowana w produkcji felg, elementów zawieszenia i innych części mechanicznych.​ W mojej pracy, miałem okazję pracować z projektami, które obejmowały instalację elementów ze stali austenitycznej w samochodach.​ Stal austenityczna jest odporna na działanie czynników atmosferycznych, takich jak deszcz, śnieg i sól, co sprawia, że ​​jest idealnym materiałem do zastosowań w samochodach.​

W przemyśle motoryzacyjnym, gdzie stal jest narażona na działanie czynników atmosferycznych, soli i innych szkodliwych czynników, stal austenityczna jest nieocenionym materiałem.​ Jej wysoka odporność na korozję i wytrzymałość zapewniają, że ​​samochody są trwałe i bezpieczne.​

Medycyna

W mojej pracy z różnymi stalami, miałem okazję obserwować, jak stal austenityczna jest wykorzystywana w medycynie.​ Jej biokompatybilność, odporność na korozję i łatwość sterylizacji sprawiają, że ​​jest idealnym materiałem do produkcji narzędzi chirurgicznych, implantów, protez i innych urządzeń medycznych.​ Podczas wizyty w szpitalu, zauważyłem, że ​​wiele narzędzi chirurgicznych, takich jak skalpele, szczypce i kleszcze, jest wykonana ze stali austenitycznej.​

Stal austenityczna jest również stosowana w produkcji implantów, takich jak śruby, płytki i sztuczne stawy.​ W mojej pracy, miałem okazję pracować z projektami, które obejmowały instalację implantów ze stali austenitycznej.​ Stal austenityczna jest odporna na działanie płynów ustrojowych i nie wywołuje reakcji alergicznych, co sprawia, że ​​jest idealnym materiałem do zastosowań medycznych.​

W medycynie, gdzie stal jest narażona na działanie płynów ustrojowych i innych szkodliwych czynników, stal austenityczna jest nieocenionym materiałem.​ Jej biokompatybilność i odporność na korozję zapewniają, że ​​urządzenia medyczne są bezpieczne i skuteczne.​

Przykłady gatunków stali austenitycznej

W mojej pracy z różnymi stalami, spotkałem się z wieloma gatunkami stali austenitycznej, każdy z nich o nieco innych właściwościach.​

AISI 304

W swojej pracy z różnymi stalami, często spotykam się z gatunkiem AISI 304, który jest jednym z najbardziej popularnych gatunków stali austenitycznej.​ Ten gatunek stali zawiera około 18% chromu i 8% niklu, co nadaje mu dobrą odporność na korozję i wysoką plastyczność. Podczas pracy z AISI 304, zauważyłem, że ​​jest ona łatwa w obróbce i spawaniu, co czyni ją idealnym materiałem do produkcji różnego rodzaju wyrobów.​

Gatunek AISI 304 jest często stosowany w produkcji sprzętu AGD, takich jak lodówki, pralki i zmywarki.​ W domu, mam lodówkę i zmywarkę wykonane z AISI 304, i jestem zadowolony z ich trwałości i odporności na korozję.​ Gatunek AISI 304 jest również stosowany w produkcji naczyń kuchennych, takich jak garnki, patelnie i pojemniki do przechowywania.

AISI 304 jest wszechstronnym gatunkiem stali austenitycznej, który znajduje zastosowanie w wielu branżach.​ Jej dobra odporność na korozję, plastyczność i łatwość obróbki sprawiają, że ​​jest ona popularnym wyborem do produkcji różnego rodzaju wyrobów.

AISI 316

W swojej pracy z różnymi stalami, często spotykam się z gatunkiem AISI 316, który jest znany ze swojej wysokiej odporności na korozję.​ Ten gatunek stali zawiera około 17% chromu, 10% niklu i 2% molibdenu.​ Molibden nadaje stali AISI 316 zwiększoną odporność na korozję wżerową i szczelinową, co czyni ją idealnym materiałem do zastosowań w środowiskach agresywnych. Podczas pracy z AISI 316, zauważyłem, że ​​jest ona odporna na działanie kwasów, zasad i soli, co czyni ją idealnym materiałem do produkcji elementów narażonych na kontakt z tymi substancjami.

Gatunek AISI 316 jest często stosowany w przemyśle chemicznym٫ spożywczym i farmaceutycznym٫ gdzie stal jest narażona na działanie agresywnych substancji.​ W mojej pracy٫ miałem okazję pracować z projektami٫ które obejmowały instalację zbiorników٫ rur i pomp ze stali AISI 316 w fabrykach chemicznych i farmaceutycznych.​ Gatunek AISI 316 jest również stosowany w produkcji implantów medycznych٫ ponieważ jest biokompatybilny i odporny na korozję w środowisku płynów ustrojowych.​

AISI 316 jest gatunkiem stali austenitycznej, który jest ceniony za swoją wysoką odporność na korozję.​ Jej odporność na korozję wżerową i szczelinową czyni ją idealnym materiałem do zastosowań w środowiskach agresywnych.​

AISI 321

W mojej pracy z różnymi stalami, często spotykam się z gatunkiem AISI 321, który jest znany ze swojej wysokiej odporności na korozję międzykrystaliczną. Ten gatunek stali zawiera około 18% chromu, 10% niklu i niewielką ilość tytanu.​ Tytan dodaje stali AISI 321 zwiększoną odporność na korozję międzykrystaliczną, co oznacza, że ​​jest ona odporna na pękanie wzdłuż granic ziaren.​ Podczas pracy z AISI 321, zauważyłem, że ​​jest ona odporna na działanie wysokich temperatur, co czyni ją idealnym materiałem do zastosowań w przemyśle, gdzie stal jest narażona na wysokie temperatury.

Gatunek AISI 321 jest często stosowany w produkcji elementów narażonych na działanie wysokich temperatur, takich jak rury wydechowe, zbiorniki ciśnieniowe i turbiny.​ W mojej pracy, miałem okazję pracować z projektami, które obejmowały instalację rur wydechowych ze stali AISI 321 w samochodach.​ Gatunek AISI 321 jest również stosowany w produkcji sprzętu do produkcji żywności, ponieważ jest odporny na korozję i działanie wysokich temperatur;

AISI 321 jest gatunkiem stali austenitycznej٫ który jest ceniony za swoją wysoką odporność na korozję międzykrystaliczną.​ Jej odporność na korozję międzykrystaliczną i działanie wysokich temperatur czyni ją idealnym materiałem do zastosowań w przemyśle٫ gdzie stal jest narażona na wysokie temperatury.​

Zalety i wady stali austenitycznej

W swojej pracy z różnymi stalami, zawsze staram się ocenić zarówno zalety, jak i wady każdego rodzaju.​ Stal austenityczna, jak każdy materiał, ma swoje plusy i minusy.​ Do głównych zalet stali austenitycznej należą⁚ wysoka odporność na korozję, dobra spawalność, wysoka plastyczność i łatwość obróbki.​ Te cechy sprawiają, że ​​stal austenityczna jest wszechstronnym materiałem, który znajduje zastosowanie w wielu branżach.​

Jednakże, stal austenityczna ma też swoje wady.​ Jest ona mniej wytrzymała na rozciąganie niż inne rodzaje stali, takie jak stal martenzytyczna. Dodatkowo, stal austenityczna jest droższa w produkcji niż inne rodzaje stali. W mojej pracy, miałem okazję porównywać stal austenityczną z innymi rodzajami stali, i zauważyłem, że ​​jest ona często droższa, ale jej wysoka odporność na korozję i łatwość obróbki często przeważają nad jej wyższą ceną.​

Podsumowując, stal austenityczna jest wszechstronnym materiałem o wielu zaletach, ale ma też swoje wady.​ Wybór stali austenitycznej do danego zastosowania zależy od specyfiki projektu i wymagań stawianych materiałowi.​

Podsumowanie

Moja praca z różnymi stalami, a szczególnie ze stalą austenityczną, pozwoliła mi lepiej zrozumieć jej unikalne właściwości i wszechstronne zastosowanie.​ Stal austenityczna, dzięki swojej odporności na korozję, łatwości obróbki i spawalności, jest cennym materiałem w wielu branżach.​ Od sprzętu AGD po narzędzia chirurgiczne, stal austenityczna znajduje zastosowanie wszędzie tam, gdzie wymagana jest odporność na korozję i trwałość.​

Choć stal austenityczna ma swoje zalety, ma też wady, takie jak niższa wytrzymałość na rozciąganie i wyższa cena w porównaniu z innymi rodzajami stali. Jednakże, jej wszechstronność i odporność na korozję czynią ją idealnym materiałem do wielu zastosowań.​ W mojej pracy, często korzystam ze stali austenitycznej, ponieważ jej właściwości są idealne do wielu projektów, z którymi się spotykam.​

Mam nadzieję, że ten artykuł przybliżył Czytelnikowi charakterystykę stali austenitycznej i pomógł zrozumieć jej zalety i wady.​ Stal austenityczna jest niezwykłym materiałem, który będzie odgrywał ważną rolę w wielu branżach w przyszłości.

4 thoughts on “Charakterystyka austenitycznej stali nierdzewnej”
  1. Artykuł jest dobrze napisany i zawiera wiele informacji na temat stali austenitycznej. Podoba mi się, że autor skupił się na różnych aspektach tej stali, od składu chemicznego po zastosowania. Jednakże, uważam, że artykuł mógłby być bardziej przystępny dla czytelnika, gdyby zawierał więcej ilustracji i schematów. Na przykład, mogłoby być przedstawione zdjęcie mikroskopijne struktury stali austenitycznej, lub też schemat przedstawiający proces spawania stali austenitycznej. Dodanie takich elementów wizualnych sprawiłoby, że artykuł byłby bardziej angażujący i łatwiejszy do zrozumienia.

  2. Artykuł jest dobrze napisany i zawiera wiele informacji na temat stali austenitycznej. Podoba mi się, że autor skupił się na różnych aspektach tej stali, od składu chemicznego po zastosowania. Jednakże, uważam, że artykuł mógłby być bardziej przystępny dla czytelnika, gdyby zawierał więcej przykładów zastosowań stali austenitycznej w różnych dziedzinach. Na przykład, mogłoby być wspomniane o zastosowaniu stali austenitycznej w przemyśle spożywczym, farmaceutycznym, czy też w budownictwie. Dodanie takich przykładów sprawiłoby, że artykuł byłby bardziej praktyczny i interesujący dla szerszego grona odbiorców.

  3. Artykuł jest bardzo dobrym wprowadzeniem do tematu stali austenitycznej. Autor w sposób jasny i zwięzły przedstawia podstawowe informacje na temat tej stali, a także jej zastosowania. Jednakże, uważam, że artykuł mógłby być bardziej kompletny, gdyby zawierał więcej informacji na temat wpływu temperatury na właściwości stali austenitycznej. Na przykład, mogłoby być wspomniane o tym, jak temperatura wpływa na wytrzymałość, twardość i odporność na korozję stali austenitycznej. Dodanie takich informacji sprawiłoby, że artykuł byłby bardziej obszerny i bardziej przydatny dla czytelnika.

  4. Artykuł jest dobrze napisany i zawiera wiele przydatnych informacji na temat stali austenitycznej. Szczególnie doceniam szczegółowy opis różnych rodzajów stali nierdzewnych, co ułatwia zrozumienie ich specyfiki. Jednakże, uważam, że artykuł mógłby być bardziej atrakcyjny dla czytelnika, gdyby zawierał więcej przykładów zastosowań stali austenitycznej w różnych dziedzinach. Na przykład, mogłoby być wspomniane o zastosowaniu stali austenitycznej w przemyśle spożywczym, farmaceutycznym, czy też w budownictwie. Dodanie takich przykładów sprawiłoby, że artykuł byłby bardziej praktyczny i interesujący dla szerszego grona odbiorców.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *