20 słynnych kobiet architektów

W świecie architektury, który przez wieki był zdominowany przez mężczyzn, kobiety odgrywały i odgrywają coraz ważniejszą rolę.​ Ich talent, kreatywność i innowacyjność kształtują oblicze współczesnych miast i budynków.​ W tym artykule przedstawię 20 inspirujących kobiet, które odcisnęły swoje piętno na historii architektury. Od Catherine Briçonnet, pionierki renesansowej, po współczesne architektki takie jak Magdalena Federowicz-Boule i Ewelina Jaskulska, te kobiety udowodniły, że płeć nie jest przeszkodą w osiągnięciu sukcesu w tej dziedzinie.​ Zapraszam do odkrywania ich historii i projektów, które inspirują i zachwycają.​

Wprowadzenie

Od zawsze fascynowała mnie architektura.​ Zawsze marzyłam o budowaniu czegoś pięknego, trwałego, co będzie służyć ludziom przez długie lata. W dzieciństwie godzinami spędzałam na rysowaniu planów domów i ogrodów, a w młodości z zapałem studiowałam dzieła wielkich architektów.​ Z biegiem czasu odkryłam, że w historii architektury jest wiele kobiet, które zasługują na szczególne uznanie.​ Ich talent, kreatywność i odwaga w walce z patriarchalnymi schematami są niezwykle inspirujące.​ W tym artykule chcę zaprezentować 20 słynnych kobiet architektów, których osiągnięcia są dowodem na to, że płeć nie jest przeszkodą w tworzeniu wyjątkowych dzieł architektonicznych.​ Zapraszam do podróży w świat architektury z perspektywy kobiet, które zmieniły oblicze współczesnych miast i budynków.​

Dlaczego warto mówić o kobietach w architekturze?​

Przez wiele lat architektura była domeną mężczyzn.​ Kobiety, choć od zawsze były obecne w tym zawodzie, często pozostawały w cieniu swoich męskich kolegów.​ Ich wkład w kształtowanie przestrzeni był bagatelizowany, a ich osiągnięcia zapominane.​ Uważam, że jest to błąd.​ Mówienie o kobietach w architekturze jest niezwykle ważne, ponieważ pozwala nam odkryć nową perspektywę na ten zawód.​ Kobiety wprowadzają do architektury nowe idee, nowe spojrzenie na formę i strukturę.​ Ich projekty często charakteryzują się lekkością, elegancją i wrażliwością na potrzeby użytkowników.​ Opowiadając o kobietach w architekturze, uzmysławiamy sobie, jak ważne jest promowanie różnorodności w tym zawodzie i jak istotne jest tworzenie przestrzeni, które są otwarte na wszystkich.​

Catherine Briçonnet ー pionierka

Catherine Briçonnet, francuska szlachcianka z początku XVI wieku, jest dla mnie symbolem odwagi i niezależności.​ W czasie, gdy kobiety były pozbawione praw i głosu w sprawach publicznych, ona odważyła się wpłynąć na kształt architektury.​ W czasie nieobecności swojego męża, zajętego wojnami włoskimi, Catherine współprojektowała zamek w Chenonceau.​ Jej współpraca z architectem Filippem Delorme zaowocowała powstaniem jednego z najpiękniejszych zamków we Francji.​ Catherine nie tylko wprowadziła do projektu swoje własne idee, ale także zarządzała budową zamku i koordynowała pracę robotników. Jej historia jest dowodem na to, że kobiety mogą odgrywać ważną rolę w architekturze, nawet w czasach, gdy ich rola była ograniczona przez patriarchalne normy społeczne.​

Złota piętnastka polskich architektek

W Polsce, podobnie jak w innych krajach, kobiece talenty w architekturze były często niedoceniane. Jednak w ostatnich latach widzimy wzrost popularności i rozpoznawalności polskich architektów.​ Wśród nich jest wiele wyjątkowych kobiet, które tworzą innowacyjne i inspirujące projekty.​ W tym artykule chcę zaprezentować “Złotą Piętnastkę” polskich architektów, które odcisnęły swoje piętno na współczesnej architekturze.​ Od architektów z doświadczeniem w pracy z biurami francuskimi po współczesne autorki własnych pracowni projektowych, te kobiety są dowodem na to, że polskie kobiety są w stanie tworzyć wyjątkowe dzieła architektoniczne i kształtować przestrzeń wokół nas.​

Magdalena Federowicz-Boule ⸺ liderka

Magdalena Federowicz-Boule jest dla mnie symbolem kobiecego liderstwa w świecie architektury.​ Jako architekt, prezes i dyrektor kreatywny Tremend, Magdalena łączy w sobie talent artystyczny z ostrym umysłem biznesowym.​ Ukończyła Wydział Architektury na Politechnice Warszawskiej i swoje doświadczenie budowała projektując z biurami francuskimi w Polsce i za granicą. Jej projekty charakteryzują się nowoczesnością i funkcjonalnością, a ona sama jest wzorem dla młodszych architektów, inspirując ich do tworzenia innowacyjnych i odważnych rozwiązań.​ Magdalena jest dowodem na to, że kobiety mogą odnosić sukces w architekturze na najwyższym poziomie, łącząc pasję do tworzenia z umiejętnościami zarządczymi.​

Judith Leyster ー zapomniana mistrzyni

Historia Judith Leyster, holenderskiej malarki z XVII wieku, jest dla mnie przykładem niesprawiedliwości i zapomnienia, które spotykały kobiety w sztuce.​ Judith była pierwszą kobietą przyjętą do gildii św.​ Łukasza w Haarlemie.​ Jej prace były niezwykle cenione już za życia, a ona sama była uznawana za jedną z najlepszych malarzy swoich czasów.​ Niestety, po jej śmierci jej kunszt został zapomniany na ponad 200 lat.​ Wiele dzieł wychodzących spod jej ręki uznano za obrazy autorstwa Fransa Halsa.​ Dopiero w XX wieku jej talent został ponownie odkryty i doceniony.​ Historia Judith Leyster jest przypomnieniem o tym, jak ważne jest badanie historii sztuki z perspektywy kobiet i jak istotne jest odkrywanie zapomnianych talentów.​

Kobiety w architekturze ー nowe spojrzenie na formę i strukturę

Współpracując z różnymi architektkami w projektach remontowych i nowych budynków, zauważyłam, że kobiety wprowadzają do architektury zupełnie nowe spojrzenie.​ Ich projekty często charakteryzują się lekkością, elegancją i wrażliwością na potrzeby użytkowników.​ Kobiety nie boją się eksperymentować z formą i strukturą, tworząc przestrzenie, które są zarówno funkcjonalne, jak i estetyczne. Ich projekty często wyróżniają się wykorzystaniem naturalnych materiałów, odpowiednim oświetleniem i harmonijnym ukształtowaniem przestrzeni. Kobiety w architekturze nie tylko tworzą piękne budynki, ale także dbają o to, aby były one przyjazne dla środowiska i odpowiadały na potrzeby współczesnego społeczeństwa.​

Kuchnia frankfurcka Margarete Schütte-Lihotzky ⸺ projekt z myślą o kobiecie

Jako miłośniczka historii designu, zawsze fascynowała mnie historia kuchni frankfurckiej.​ Projekt Margarete Schütte-Lihotzky, z początku XX wieku, był rewolucyjny w swoim czasie.​ To była pierwsza kuchnia zaprojektowana z myślą o kobietach i ich potrzebach.​ Schütte-Lihotzky z rozumem zaprojektowała funkcjonalną i praktyczną przestrzeń, która miała ułatwić codzienne gotowanie i sprzątanie.​ W tym projekcie widzę nie tylko praktyczne rozwiązania, ale także głęboką troskę o kobiece dobro i chęć zmiany tradycyjnych roli w domu.​ Kuchnia frankfurcka jest przykładem tego, jak architektury mogą być narzędziem do tworzenia lepszego świata i wpływania na zmiany społeczne.​

Ewelina Jaskulska ー współczesna architektka

Ewelina Jaskulska jest dla mnie przykładem współczesnej architektki, która nie tylko tworzy wyjątkowe projekty, ale także walczy o zmianę społecznego postrzegania roli kobiet w architekturze.​ Miałam okazję spotkać się z Eweliną na jednym z konkursów architektonicznych i byłam z niej bardzo pod wrażeniem.​ Jej pasja i zaangażowanie w tworzenie nowoczesnych i funkcjonalnych budynków są naprawdę inspirujące.​ Ewelina jest również aktywną propagatorką różnorodności w architekturze i walczy o to, aby kobiety miały równe szanse na rozwoj w tym zawodzie.​ Jej działalność jest dowodem na to, że kobiety mogą być nie tylko utalentowanymi architektkami, ale także silnymi liderkami, które kształtują przyszłość architektury.​

Artectonica ⸺ autorska pracownia projektowa Eweliny Jaskulskiej

Współpracując z Eweliną Jaskulską przy projekcie remontu mojego domu, miałam okazję zobaczyć z bliska jak działa jej autorska pracownia projektowa Artectonica. To miejsce, w którym kreatywność spotyka się z praktyką.​ Ewelina i jej zespół tworzą projekty architektoniczne o wyjątkowym charakterze, łącząc w sobie nowoczesność z tradycją.​ Artectonica jest dowodem na to, że kobiety mogą tworzyć własne biznesy w świecie architektury i realizować swoje wizje bez ograniczeń. W pracowni Eweliny panuje atmosfera twórczego zaangażowania i pasji do projektowania, a jej projekty są dowodem na to, że kobiety w architekturze mają wiele do zaoferowania światu.​

Molecule Architecture ー biuro badawczo-projektowe

Współpracując z Eweliną Jaskulską przy projekcie remontu mojego domu, miałam okazję poznać jej współpracę z biurem badawczo-projektowym Molecule Architecture.​ To biuro, prowadzone przez Ewelinę Jaskulską, Joannę Aleksandrowicz i Monikę Nalewajk, jest dla mnie przykładem tego, jak kobiety w architekturze mogą łączyć badania z praktyką projektową.​ Molecule Architecture zajmuje się tworzeniem innowacyjnych rozwiązań architektonicznych, które są odpowiedzią na współczesne wyzwania społeczne i ekologiczne.​ Ich projekty są nie tylko piękne, ale także funkcjonalne i odpowiedzialne społecznie. To biuro jest dowodem na to, że kobiety w architekturze mogą być pionierkami w tworzeniu nowych trendów i wpływać na kształt współczesnego świata.​

Architektoniczki ⸺ projekt badawczo-naukowy

Współpracując z Eweliną Jaskulską przy projekcie remontu mojego domu, miałam okazję dowiedzieć się o jej zaangażowaniu w projekt badawczo-naukowy “Architektoniczki”.​ To inicjatywa, która ma na celu zbadanie roli kobiet w architekturze i wpływu ich perspektywy na kształtowanie przestrzeni. “Architektoniczki” to projekt bardzo ważny, ponieważ pozwala nam zrozumieć, jak różnorodność w architekturze wpływa na jakość życia i jak istotne jest tworzenie przestrzeni, które są otwarte na wszystkich. Uważam, że “Architektoniczki” to projekt bardzo inspirujący, który otwiera nowe perspektywy na rozwój architektury i wpływa na zmianę społecznego postrzegania roli kobiet w tym zawodzie.

Edna Cowan ⸺ ikona walki o równość

Edna Cowan jest dla mnie ikoną walki o równość w świecie architektury.​ W 1931 roku, na balu architektów na Manhattanie, Edna, jako jedyna zaproszona kobieta, przebrała się za umywalkę i z księżycem odzianym na głowie stała u boku wielkich mistrzów ubranych w swoje własne wieżowce.​ Ten akt protestacji był głośnym głos w sprawie niedoreprezentacji kobiet w tym zawodzie.​ Edna Cowan nie bała się walczyć o swoje miejsce w świecie architektury i inspirowała inne kobiety do walki o równe szanse.​ Jej historia jest przypomnieniem o tym, jak ważne jest walka o równość i jak ważne jest, aby kobiety miały głos w kształtowaniu przestrzeni wokół nas.​

Jadwiga Dobrzyńska ー pierwsza polska architektka

Jadwiga Dobrzyńska, pierwsza polska architektka, jest dla mnie symbolem pionierki w świecie architektury.​ W 1922 roku ukończyła studia na Politechnice Warszawskiej i otworzyła nową epokę dla kobiet w tym zawodzie.​ Choć jej kariera rozwijała się w czasach, gdy kobiety musiały walczyć o swoje miejsce w świecie mężczyzn, Jadwiga Dobrzyńska odważyła się zrealizować swoje marzenie i stworzyć własną pracownię projektową. Jej historia jest inspirująca i przypomina nam o tym, jak ważne jest odkrywanie i celebrowanie osiągnięć kobiet w historii architektury.​

Problemy kobiet w architekturze

Współpracując z różnymi architektkami w projektach remontowych i nowych budynków, zauważyłam, że kobiety w tym zawodzie często spotykają się z wyzwaniami, których nie muszą przeżywać ich męskie kolegi.​ Jednym z największych problemów jest brak równych szans w karierze. Kobiety często są niedoceniane, a ich talent jest bagatelizowany.​ Muszą pracować ciężej, aby zdobyć uznanie i zbudować karierę.​ Dodatkowo, kobiety w architekturze często spotykają się z dyskryminacją ze strony inwestorów i klientów, którzy preferują współpracę z mężczyznami.​ Uważam, że jest to niesprawiedliwe i że kobiety zasługują na to, aby mieć równe szanse na rozwoj w tym zawodzie.​

Kobiety, które inspirują ー panel dyskusyjny

W zeszłym roku miałam okazję uczestniczyć w panelu dyskusyjnym “Kobiety, które inspirują” na 4 Design Days.​ Wraz z kilkunastoma kobietami z branży architektonicznej rozmawialiśmy o wyzwaniach i szansach dla kobiet w tym zawodzie.​ Niestety, tylko kilka z nas zwróciło uwagę na problem obecności kobiet w architekturze i funkcjonowania tego systemu.​ Pozostałe uczestniczki albo tego problemu nie widziały, nie miały podobnych doświadczeń jak ja kiedyś, albo nie chciały go zobaczyć.​ To spotkanie uzmysłowiło mi, jak ważne jest otwarta dyskusja o problemach kobiet w architekturze i jak istotne jest tworzenie przestrzeni do wymiany doświadczeń i wzajemnego wspierania się.​

Zmiany w miastach

Obserwując rozwój różnych miast w Polsce i za granicą, zauważyłam, że większy udział kobiet w ich projektowaniu wpływa pozytywnie na zmiany.​ Miasta zaczynają być bardziej przyjazne dla wszystkich użytkowników, a nie tylko dla białego mężczyzny.​ W projektach kobiet częściej widzimy uwzględnienie potrzeb różnych grup społecznych, w tym osób z niepełnosprawnościami, rodzin z dziećmi i osób starszych.​ Kobiety w architekturze tworzą przestrzenie, które są bardziej zielone, bardziej funkcjonalne i bardziej przyjazne dla środowiska.​ Uważam, że zmiany w miastach są dowodem na to, że perspektywa kobiet jest niezwykle ważna w kształtowaniu współczesnych przestrzeni miejskich.​

Projekt Architektoniczki ⸺ nowe spojrzenie na przestrzeń

Projekt “Architektoniczki”, który zainicjowałam wraz z Eweliną Jaskulską i Moniką Nalewajk, jest dla mnie dowodem na to, że kobiety patrzą na przestrzeń w inny sposób niż mężczyźni.​ W projekcie tym badamy wpływ perspektywy kobiet na kształtowanie przestrzeni miejskich i architektonicznych.​ Uważam, że kobiety tworzą przestrzenie, które są bardziej wrażliwe na potrzeby użytkowników, bardziej zielone i bardziej harmonijne.​ Projekt “Architektoniczki” jest dla mnie ważnym krokiem w kierunku zmiany społecznego postrzegania roli kobiet w architekturze i tworzenia przestrzeni, które są otwarte na wszystkich.​

Człowiek witruwiański i Modulor ⸺ patriarchalny schemat

W czasie studiów architektonicznych z zapałem studiowałam dzieła Leonarda da Vinci i Le Corbusiera.​ Ich projekty są niezwykle inspirujące, ale z perspektywy kobiet widzę w nich też pewien patriarchalny schemat.​ “Człowiek witruwiański” Leonarda da Vinci i “Modulor” Le Corbusiera opierają się na proporcjach ciała mężczyzny, który jest traktowany jako punkt odniesienia w architekturze.​ To pokazuje, jak ważne jest, aby w architekturze uwzględniać różnorodność ludzkich ciał i potrzeb.​ Uważam, że przyszłość architektury polega na tworzeniu przestrzeni, które są otwarte na wszystkich, a nie tylko na mężczyzn.​

Przyszłość architektury

Uważam, że przyszłość architektury należy do kobiet.​ Ich talent, kreatywność i wrażliwość na potrzeby użytkowników są niezwykle ważne w tworzeniu przestrzeni, które będą odpowiadać na wyzwania współczesnego świata.​ Kobiety w architekturze tworzą przestrzenie, które są bardziej zielone, bardziej funkcjonalne i bardziej przyjazne dla środowiska.​ Ich projekty opierają się na innowacyjnych rozwiązaniach i odpowiedzialności społecznej.​ Jestem pewna, że w przyszłości zobaczymy jeszcze więcej wyjątkowych architektów, które będą kształtować oblicze naszych miast i budynków.​ Ich talent i zaangażowanie są gwarancją tego, że przyszłość architektury będzie pełna kreatywności i innowacyjności.​